Yapıların Deprem Performanslarının Belirlenmesi
Türkiye Hazır Beton Birliği (THBB) olarak özel ve kapsamlı Deprem Performans Raporu hazırlıyoruz. Ayrıca yapmakta olduğumuz kapsamlı “Deprem Performans Raporu”na alternatif olarak tahribatsız yöntemler içeren “Hızlı Tarama” çalışmaları yapıyoruz. 35 yılı aşkın süredir ülkemizde kaliteli beton üretimi ve kullanımı için çalışan Türkiye Hazır Beton Birliği (THBB) güvencesiyle özel ve kapsamlı “Deprem Performans Raporu” almak veya “Hızlı Tarama” hizmeti almak için 0212 483 73 68-69’u arayabilir, depremtesti@thbb.org adresine yazabilir veya laboratuvar web sitemizden bize ulaşabilirsiniz.
1) Yapıların Deprem Performanslarının Belirlenmesi (Deprem Performans Raporu)
Türkiye yıkıcı depremlerin yaşanabileceği bir konumda yer almaktadır. Bu sebeple inşa edilecek bütün yapıların depreme karşı dayanıklı tasarlanması ve üretilmesi gerekmektedir. Ülkemizde tarih boyunca çok ciddi yıkıcı depremler meydana gelmiştir. Özellikle 1999 yılındaki İzmit-Gölcük’te yaşanan Marmara Depremi’nde çok ciddi ölçüde can ve mal kayıpları yaşanmıştır. Marmara Depremi’nden sonraki yıllarda aynı şekilde büyük kayıpların yaşanmaması için çalışmalar başlatılmıştır. Öncelikle, Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’nde önemli değişiklikler gerçekleşmiş olup yapıların depreme karşı daha dayanıklı üretilmesi hedeflenmiştir. Bunun dışında ülkemizde maalesef ki mühendislik hizmeti almadan üretilmiş çok fazla bina bulunmaktadır. Ayrıca Deprem Yönetmeliğine göre tasarlanmış fakat yapının inşasında yaşanan aksaklıklar sebebiyle depreme hazır olmayan birçok yapı bulunmaktadır. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da 6,7 milyondan fazla konutun depreme dayanıksız olduğunu ve bu konutların yenilenmesi gerektiğini açıklamıştır. 35 yılı aşkın süredir ülkemizde kaliteli beton üretimi, kullanımı ve denetimi için yoğun uğraş veren Türkiye Hazır Beton Birliği (THBB), yapıların depreme dayanıklı ve uzun ömürlü üretilmesini sağlamak amacıyla 2007 yılında bir laboratuvar kurmuştur. Türkiye Hazır Beton Birliği Laboratuvarı 2009 yılından beri TÜRKAK’tan akredite olarak hizmet vermektedir. Ülkemizin birçok mega projesinin testlerini yapan ve T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına bağlı İstanbul Kalkınma Ajansının desteğiyle bölgesinde önemli bir AR-GE laboratuvarı hâline gelen THBB Laboratuvarı 2019 yılında Deprem Performans Testlerini en üst seviyede yapabilecek konuma ulaşmıştır.
Türkiye’de bulunan yapıların neredeyse tamamında mülk sahipleri binasının depreme karşı ne kadar hazır olduğunu bilmemektedir. Başta beton olmak üzere yapı malzemelerinin kalitesinin değerlendirilmesinde en başta gelen meslek örgütlerinden biri olan Türkiye Hazır Beton Birliği önemli bir görev üstlenmiş durumdadır. Binalarının depreme dayanıklılığıyla ilgili durumunu merak etmekte olan;
- * Mülk sahipleri,
- * Bina yöneticileri,
- * Mühendislik büroları,
- * Belediyeler ve mahalli idareler,
- * Kamu kurumları,
için benzerlerinden ayırt edici özelliklere sahip ayrıntılı Deprem Raporu (Binaların Deprem Performansı Analiz Raporu) hazırlayabilmektedir.
Deprem Testi (Binaların Deprem Performansı Analiz Raporu) için aşağıdaki çalışmaları yapıyoruz.
a) Binanın beton kalitesini belirliyoruz.
- * Betondan karot numune alımı,
- * Geri sıçrama çekici,
- * Ultrases ölçümleri,
- * Betonda oluşmuş olan iç-dış çatlak, karbonatlaşma vb. hasarların tespiti,
- * İleri düzey inceleme talebi halinde betonun petrografik incelenmesi (Alkali-silika reaksiyonu, gecikmiş etrenjit oluşumu, çatlak nedenleri, su/çimento oranı, karbonatlaşma durumu, çimento tipi ve hatta bina hizmet ömrü modellemesi yapılabilmesi vb.)
b) Binanın rölövesini alıyoruz.
- * Bina geometrisinin çıkarılması,
- * Bütün taşıyıcı yapı elemanlarının (kolon, perde, kiriş, döşeme) boyut ölçümleri,
- * Taşıyıcı elemanların kattaki yerleşiminin belirlenmesi,
- * Eksen açıklıklarının ve dolgu duvarlarının yerlerinin belirlenmesi
c) Binanın röntgenini çekerek çelik donatı haritasını çıkarıyoruz.
- * Binadaki çelik donatıların miktarının ve kalitesinin tespiti,
- * Binanın her katında donatının haritalanması, boyut ölçümleri,
- * Kritik yapı elemanlarından beton pas payı sıyırması yapılarak donatının korozyon durumunun tespiti,
- * Düşey yapı elemanlarında etriye sıklaştırılmasının tespiti,
- * Binanın GPR (Ground Penetrating Radar) taraması ve parçacık tespiti,
- * 3 boyutlu modelleme yapılması
d) Zemin etüdünü yapıyor ve değerlendiriyoruz.
e) Bütün verileri kullanarak Yapı Performans Risk Analizi yapıyoruz.
- * Beton, donatı, zemin ve boyut verileri kullanılarak yapının statik projesinin yeniden oluşturulması,
- * Oluşturulan statik projenin çözümü,
- * Yapının depreme dayanıklılığı ile ilgili durumun tespit edilmesi,
- * Problemli yapı elemanları veya koşulların ayrıntılı bir şekilde raporda belirtilmesi.
2) THBB YAPI MALZEMELERİ LABORATUVARI YAPI ÖN İNCELEME, HIZLI TARAMA ÇALIŞMASI
Türkiye Hazır Beton Birliği (THBB) kapsamlı deprem performans analizine alternatif olarak, tahribatsız yöntemler içeren “Hızlı Tarama” çalışması da yapmaktadır. Yürütülmekte olan bu yapı ön inceleme ve hızlı tarama çalışması 3 aşamadan oluşmaktadır.
1) Sahada keşif sonucunda yapı durumuna göre belirlenecek inceleme katı üzerinden yapının statik projesinin yerinde uygulama kontrolü ve eleman bazında projesine uygunluğu incelenmektedir. Bu çalışmanın uygulanabilmesi için yapını statik projesinin başvuruyu yapan tarafından temin edilmiş olması gerekmektedir.
2) Sahada keşif sonucunda yapı durumuna göre belirlenecek inceleme katı üzerinden hasarsız test ekipmanı kullanılarak yapıdaki beton dayanımı hakkında bilgi toplanması (Schmidt test çekici kullanılarak beton basınç dayanımı tahmini)
3) Sahada keşif sonucunda yapı durumuna göre belirlenecek inceleme katı üzerinden demir donatı korozyonu tespit ve incelemesi.
4) Fenolftalein çözeltisi kullanılarak karbonatlaşma derinliğinin tayini.
5) Hilti PS 1000 X-Scan Beton Tarayıcı cihazı ile seçilen taşıyıcı elemanlarda donatı haritalama çalışması.
Yapı ön inceleme ve hızlı tarama çalışması, yapı hakkında genel bir fikir edinmek amacıyla ve hasarsız test yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilen bir tespit metodudur. Yapının deprem performansı ile ilgili, Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY) 2018 Bölüm 15 – Deprem Etkisi Altında Mevcut Bina Sistemlerinin Değerlendirilmesi ve Güçlendirme Tasarımı İçin Özel Kurallar bölümünde tanımlanan yöntemleri kesinlikle karşılamamaktadır. Yapı ön inceleme ve hızlı tarama çalışmasından elde edilen bilgiler ile hazırlanacak rapor sonucunda yapının deprem güveliği ile ilgili kesin bir karara varılmamakla birlikte, sonraki adımlar için bir fikir verilmesi amaçlanmaktadır.
